نرم‌افزار EndNote

نرم‌افزار EndNote یکی از جامع‌ترین نرم‌افزارهای مدیریت اطلاعات و استناد در تحقیق و پژوهش است که شرکت Thomson Scientific برای سهولت کار محققان و پژوهشگران عرصه‌های مختلف علمی، به کاربران خود عرضه کرده است. با توجه به این که مدیریت اطلاعات علمی و استناددهی در انجام پژوهش یکی از قابلیت­های اصلی برای پژوهشگران حوزه­های مختلف است، این نرم‌افزار کمک بسیار مؤثر و چشم­گیری به پژوهشگران و نویسندگان در زمینه‌ی مدیریت مستندات، نوشتن مقاله­های علمی، نشر مقاله بر اساس استانداردهای مختلف ناشرین بین‌المللی، انجام پایان‌نامه و حتی نوشتن کتاب، می‌نماید. در پورتال web of knowledge، نسخه‌ی تحت وب این نرم‌افزار با عنوان EndNote web در دسترس دانشجویان، اساتید، محققان و سایر کاربران این پرتال است. کاربران می‌توانند هنگام جستجو، اطلاعات کتابشناختی و چکیده‌ی مقالات بازیابی شده و حتی پیوند به اصل مقالات را در این نرم‌افزار ذخیره نمایند، سازماندهی کنند و با توجه به نیازهای خود، بازیابی نمایند.

نرم‌افزار EndNote این امکان را به شما می‌دهد که از پایگاه‌های داده‌ای آنلاین منابع را وارد کرده و آن­ها را در کتابخانه‌ی شخصی EndNote خودتان ذخیره کنید. بعضی از پایگاه‌های اسنادی آنلاین صریحاً مواردی مانند استفاده و ذخیره از اطلاعاتشان را ممنوع کرده‌اند؛ در بعضی دیگر از پایگاه نیز برای استفاده از داده‌هایشان نیاز به پرداخت هزینه‌ی داده‌ها داریم. توجه داشته باشید که پایگاه‌های مختلف داده هر یک به نوعی ممکن است محدودیت­های متنوع خاص خودشان را داشته باشند، ازاین‌رو ذکر این نکته لازم است که امکان استفاده از این نرم‌افزار برای استناددهی در داده‌ها و مقالات همه‌ی پایگاه‌ها مهیا نیست. البته برای رفع مشکل در چنین مواردی در نرم‌افزار EndNote امکانی هم چون انتقال اطلاعات کتاب‌شناختی منابع از طریق سیستم دستی (ورود اطلاعات) در نظر گرفته شده است.

EndNote یک نرم‌افزار جستجوی آنلاین است.

از طریق این نرم‌افزار می‌توانید به جستجوی آنلاین اطلاعات کتاب‌شناختی منابع و دریافت مستقیم آن­ها و وارد کردن آن­ها به کتابخانه‌ی EndNote خودتان اقدام کنید. هم چنین می‌توانید منابع و رفرنس‌هایتان را از منبع­های آنلاین دلخواه خود به نرم‌افزار EndNote انتقال دهید.

EndNote یک نرم‌افزار سازماندهی تمام متن و مدیریت اطلاعات و استناددهی با همکاری ابزارهای تحت وب است.

کتابخانه‌ی منابع شخصی شما می‌تواند چندین ساعت از سازماندهی‌ تحقیقات و پژوهش‌های شما را ذخیره کند.

در این زمینه منابع مورد نظر خود را بر حسب پروژه‌ها و موضوع‌هایی که جستجو می‌کنید، گروه‌بندی کنید و در هر بار می‌توانید بیشتر از 45 فایل را برای مدیریت مواد مرتبط پیوست کنید.

نرم‌افزار EndNote محل فایل پی دی اف (PDF) تمام متن منبع مورد نظر را مکان‌یابی می‌کند یا هنگامی که یک فایل پی دی اف را به نرم‌افزار وارد می‌کنید، یک منبع برای شما می‌سازد. در این زمینه بهتر است منابع و فایل‌هایی که پیوست می‌کنید را با استفاده از EndNote Web account منطبق سازی کنید.

به‌راحتی می‌توانید گروه‌های منابع را که ایجاد کرده‌اید با دیگر کاربران نرم‌افزار EndNote سهیم کنید و به مدیریت اشاعه و انتشار منابع بپردازید.

EndNote یک نرم‌افزار سازنده‌ی اطلاعات کتاب‌شناختی است.

درحالی‌که منابع را می‌نویسید می‌توانید تعیین کنید که برای مایکروسافت ورد (Microsoft Word) و اپن آفیس (OpenOffice.org) در ویندوز باشد. هم چنین شما می‌توانید اطلاعات کتاب‌شناختی را برای عامل­های دیگر ورد با استفاده از فرمت پیپر (RTF فایل) ایجاد کنید. ابزاری بهتر از EndNote برای بررسی و اداره کردن اشکال گوناگون فهرست­های مرجع نویسی و کتاب‌شناختی (فرمت­های مختلف مرجع نویسی APA، ونکوور و ..) وجود ندارد.

قابلیت­های نرم‌افزار EndNote

ü      ایجاد بانک اطلاعاتی به شکل کتابخانه‌ی مجازی

ü      برقراری ارتباط با بانک­ها و پایگاه‌های اطلاعاتی و جستجوی اطلاعات در آن­ها

ü      انتقال و ذخیره‌ی اطلاعات کتاب‌شناختی مقالات بازیابی شده از بانک­ها و پایگاه‌های اطلاعاتی در کتابخانه‌ی مجازی

ü      تهیه‌ی فهرست منابع و مأخذ برای پایان‌نامه، مقاله و ... بر اساس انواع مختلف استانداردهای کتاب‌نامه نویسی

ü      به‌روز رسانی کتابخانه‌ی دیجیتال از طریق ارتباط با بانک­ها و پایگاه‌های اطلاعاتی

ü      امکان انتقال اطلاعات کتاب‌شناختی منابع از طریق سیستم دستی (ورود اطلاعات)

ü      ذخیره و سازماندهی جداول، تصاویر و نمودارها در کتابخانه‌ی مجازی

ü      نرم‌افزار EndNote و پرتال EndNote Web ابزارهای مکمل برای تسهیل کار به شیوه‌ی همکاری است.

جستجوی منابع اطلاعاتی در فضای مجازی

آیا جستجو فقط تایپ اسم کتاب یا موضوع مورد نظرمان در سایت گوگل و سپس شروع خواندن اطلاعات است؟

با گسترش استفاده از اینترنت به عنوان ابزاری در جهت تبادل اطلاعات، مفاهیم پیچیده تری برای جستجو مطرح می شود. مفاهیمی که بیشتر کاربران اینترنت بدان بی توجه هستند. اما افرادی که به دنبال جستجوهای علمی و پی در پی هستند باید ابزار پیچیده تری از روش های جستجو را فراگیرند. اغلب اوقات پیش می آید که کاربر به دنبال اطلاعات در سیل مطالب و سایت های مختلف ساعت ها سرگردان است بدون آن که نتیجه ای خاص عایدش شود.

جستجوی کارا، نیازمند 3ابزار مهم می باشد:

1-    تجربه

2-    دانش پایه در موضوع

3-    آشنایی نسبی با زبان انگلیسی

انتخاب مرورگرهای مختلف:

اولین گام برای یک جستجوی حرفه ای، انتخاب یک مرورگر قدرتمند می باشد: مرورگرهای معتبر و حرفه ای:

Internet explorer

Mozila Firefox

Google chrome

Opera

موتور جستجوگرهای مختلف:

نحوه ی کاربرد موتورهای جستجوگر از هم متفاوت است. برای مثال اگر شما با یک " کلید واژه" مشابه جستجوی را از طریق دو موتور جستجو مانند google و msn انجام دهید ممکن است نتایج جستجوی شما بسیار متفاوت باشد.

موتورجستجوگرهای مشهور و معتبر:

www.google.com 

www.yahoo.com

www.hotbot.com

www.infoseek.com

www.lycos.com

www.mirago.com

www.ukplus.ac.com

www.exite.co.uk

نکته ی قابل ذکر این که در این موتورها نیز مانند گوگل کلید واژه، اصطلاح و.. را وارد و در آن زمینه اطلاعات لازم را به دست می آوریم.

ترفندهای گوگل برای یافتن مطالب مورد نظر و مطالب علمی

منابع تخصصی در علوم تربیتی:

www.searchedu.com

منابع تخصصی در حقوق:

www.lawguru.com

www.ilrg.com

www.lawrunner.com

و...                    

منابع تخصصی در علوم پزشکی و بهداشت

www.medmatrix.org

http://healthatoz.com

یافتن سایت و منابع تخصصی برای سایر رشته ها و کلید واژه ها:

1-    وارد سایت گوگل شوید. در قسمت جستجو کلمه ی Inurl:همراه دونقطه جلوی آن را وارد کنید و در مقابل آن کلید واژه یا حوزه ی یا رشته ی مورد نظر را وارد کنید( با همه ی زبان ها می شود) و اینتر را بزنید. سایت های مربوط به آن کلید واژه و رشته را پیدا می کند.

2-    وارد سایت گوگل شوید. در قسمت جستجو کلمه ی Intitle: همراه با دو نقطه ی جلوی آن را وارد کنید و در مقابل آن کلید واژه مورد نظر را واردکنید( با همه ی زبان ها می شود) و اینتر را بزنید. سایت های مربوط به آن رشته و کلید واژه را پیدا می کند.

یافتن مقاله و مطالب علمی :

Google scholar: مواد موجود در رشته‌های مختلف دانشگاهی از پزشکی و فیزیک گرفته تا اقتصاد و علوم کامپیوتر در حوزه جستجوی این ابزار رایگان قرار می‌گیرد. گوگل اسکالر به شما کمک می‌کند که از یک جای مناسب در میان جهانی از پژوهش‌های دانشگاهی و سازمانی به جست‌وجو بپردازید. امتیاز این ابزار این است که مقالات تخصصی و کتاب ها و صاحب نظران حوزه ی خاص را پیدا می کند. برای پیدا کردن مقالات تخصصی سریع جواب می دهد و حالت نوعی میانبر دارد.

وارد سایت گوگل شوید. در کادر جستجو کلمه scholar را وارد کنید و اینتر بزنید. وارد سایت google scholar شوید و در کادر روبرو  کلیدواژه را وارد کنید تا مقالات را به دست بیاورید.

ETD: (دسترسی به چکیده و متن کامل رساله ها و پایان نامه ها از طریق گوگل)

پژوهشگران به ویژه دانشجویان دکترا و کارشناسی ارشد موضوع هایی را برای پژوهش انتخاب می کنند که نمونه ی مشابه آن در کشور و حتی در دنیا کمتر انجام شده است. از این رو برای درک مسئله، موضوع پژوهشی و انتخاب روش شناسی پژوهشی زمان زیادی را صرف می کنند. گوگل امکانی را در اختیار پژوهشگران قرار می دهد تا با استفاده از آن بتوانند به برخی از رساله و پایان نامه های مرتبط با موضوع خود دسترسی پیدا کنند. برای این کار مراحل زیر را طی کنید.

وارد سایت گوگل شوید. در کادر جستجو ETD: را همراه با دو نقطه جلوی آن وارد کنید و سپس کلید واژه ی مورد نظر را تایپ کنید و اینتر بزنید.

این پایگاه داده های اطلاعاتی مانند نام نویسنده، نام دانشگاه، نام گروه، موضوع پژوهش، اساتید راهنما و مشاور، تاریخ دفاع و چکیده پژوهش را در اختیار شما قرار می دهد. در پایین صفحه چکیده نیز امکان دسترسی به فایل PDFتمام متن سند گذاشته می شود.

Google define: با استفاده از این امکان می توان تعاریف و معانی واژه ها را جستجو کرد.

وارد گوگل شوید. در کادر جستجو کلمه ی define:  همراه با دو نقطه ی جلوی آن را تایپ کنید. در گام بعدی کلیدواژه را در جلوی آن وارد کنید و اینتر بزنید؛ تعاریف را برای شما پیدا خواهد کرد.

Google alerts: اگر در مورد یک کلید واژه جستجویی را انجام دادید و به نتایج دلخواه دست پیدا نکردید، با استفاده از این ابزار گوگل می توانید، کلید واژه یا کلیدواژه های مرتبط را به گوگل بسپارید تا در حین دریافت اطلاعات مرتبط آن را به آدرس پست الکترونیکی(gmail) شما ارسال کند. برای این کار مراحل زیر را انجام دهید.

1-    آدرس www.googlealert را در کادر آدرس تایپ کنید و کلیک کنید.

2-    صفحه ای باز می شود و در آن می توانید کلید واژه ها را تایپ و به گوگل سفارش دهید.

3-    می توانید سه کلیدواژه را به عنوان سفارش ثبت کنید. می توانید زمان بخصوصی( هفتگی و دوهفتگی و ماهانه) را برای این کار تعریف کنید. هم چنین می توانید با کلیک روی refine کلید واژه سفارش شده را تغییر یا حذف کنید.

ابزارهای ترجمه:

برای ترجمه ی متون به زبان های مختلف در سایت های اینترنتی امکاناتی در نظر گرفته شده است. نکته ی قابل توجه در این جا این که باید تاحدی به قواعد زبان آشنایی داشته باشیم. سایت های زیر برای ترجمه مناسب اند.

1-    Google translate که آدرس دقیق ان به صورت زیر می باشد:

www.google.com/language-tools

2-    سایت پارس ترنسلاتور که به صورت تخصصی ترجمه می کند:

www.parstranslator.com

3-    استفاده از gmail. به این صورت که متن مورد نظر(فارسی یا انگلیسی یا..) را به پست الکترونیکی gmail بفرستید. وارد inbox که شدید و آن میل را باز کردید روی گزینه translate که در بالای کادر است کلیک کنید تا متن را ترجمه کند. لازم به ذکر است که از این ابزار برای برقراری ارتباط با اساتید و افراد خارجی زبان نیز می توان استفاده کرد و ایمیل های زبان های مختلف را فورا ترجمه کرد.

استفاده از عملگرها(+،-) در جستجوی گوگل

اگر بخواهید درباره ی موضوعی از طریق دو کلید واژه جستجو کنید، برای رسیدن به نتایج مطلوب بهتر است به شیوه های زیر اقدام کنید.

1-    عملگر + یا and: برای جستجو در باره ی یک موضوع می توانید در کادر جستجوی گوگل اول کلید واژه ی اصلی + کلید واژه ی فرعی را وارد کنید. و سرچ را بزنید. این کار بدین معنی است که موتور جستجو صفحاتی را پیدا کند که هردو یا یکی از کلید واژه ها در آن است باشد. مثلا

2-    عملگر- یا not: کلیدواژه ی اصلی را در کادر جستجوی گوگل وارد کنید و بین آن منفی بگذارید با کلیدواژه ی فرعی. این کار بدان معنی است که موتور جستجو صفحاتی را پیدا کند که در آن کلید واژه ی اصلی موجود ولی کلید واژه ی فرعی وجود ندارد. مثلا

3-    استفاده از علامت «عبارت یا اصطلاح»: اگر می خواهید درباره ی یک اصطلاح، عبارت یا چند واژه ی مرتبط با هم جستجو کنید آن ها را در داخل «» یا همان کوتیشن قرار دهید. این دستور بدان معنی است که گوگل صفحاتی را پیدا کند که این واژه ها را در کنار هم داشته باشند. مثلا

پایگاه های اطلاعاتی:

برای پیدا کردن مقاله های علمی، اشنایی دانشجویان به ویژه دانشجویان کارشناسی ارشد و دکترا با پایگاه های علمی بسیار ضروری است. در زیر به پایگاه های مختلف اشاره گردیده است. نکته قابل ذکر این که در این پایگاه ها می توان با وارد کردن کلید واژه، نام نشریه، نام نویسنده، عنوان مقاله، و ... به مقالات تخصصی و علمی دست یافت.

www.sid.ir : این سایت که بیشتر مجله های معتبر کشور با درجه های علمی پژوهشی، علمی ترویجی در آن نمایه می شود یکی از پایگاه های معتبر برای گرفتن مقالات است. این پایگاه هم چنین از برگزاری کارگاه های آموزشی نیز به ما اطلاع رسانی می کند که  اطلاعیه ی مربوط به کارگاه در همان صفحه ی اصلی پایگاه و بر روی تصویر مورد مشاهده قرار می گیرد.

www.magiran.com: در این پایگاه نیز می توان به مطالب مورد نیاز علمی دست پیدا کرد.

www.irandoc.ac.ir: در این پایگاه نیز مطالب علمی قابل دسترس است. این سایت فهرست و چکیده ی پژوهش ها را به کاربر ارائه می دهد.

www.civilica.com: در این پایگاه مقالات علمی کنفرانس ها و همایش ها وجود دارد. نکته قابل توجه این که همه مقالات کنفرانس ها و سمینارهای دوره های مختلف در این جا وجود دارد. محدودیتی که این پایگاه دارد این که در 24ساعت فقط 2مقاله را می توان از این سایت دریافت کرد که آن را به آدرسی که وارد می کنیم ایمیل می کند. هم چنین باید در زمان کوتاه مقاله ی فرستاده شده به پست الکترونیکی مان را دانلود کنیم و تنها دوبار می شود از آن دانلود کرد. ولی با وجود این محدودیت هم مقاله های معتبری در آن وجود دارد که شاید در پایگاه های دیگر وجود نداشته باشد و هم ترفندهایی برای گریز از محدودیت آن وجود دارد از جمله این که با پسوردهای مختلفی به اینترنت وصل شویم(در داخل دانشگاه ها) و با آدی های مختلفی از آن مقاله بگیریم.

www.isc.gov.ir: نام این پایگاه، پایگاه استنادی جهان اسلام است که مجله های نمایه شده در آن معتبر و با درجه های علمی پژوهشی و علمی ترویجی کشورهای اسلامی می باشد و می توان گفت یک پله معتبرتر از مجله های علمی داخلی است.

ISI: یکی از معتبرترین پایگاه های علمی جهان است. در این پایگاه مقالات مجله های معتبر جهانی نمایه می شود و به لحاظ درجه اعتبار علمی مقالات این پایگاه بالاترین اعتبار را دارا می باشند. آدرس دقیق این پایگاه به صورت زیر است که برای دریافت مقالات باید هنگام ورود با آدرس زیر  می توان مقالات، درجه علمی مجلات مختلف، یا با کلیک روی View journals مجلاتی را که در این پایگاه نمایه می شود پیدا کند.

http://science.thomsonreuters.com

سایت هایی برای دریافت مقالات علمی خارجی( لاتین) رایگان

www.doaj.org

www.tahghighat.com: در این سایت که مربوط به تحقیقات آموزشی است لینکی تحت عنوان " دریافت متن کامل پایان نامه ها و مقالات دانشگاه های انگلیسی و .." قرار داده شده است که هنگام کلیک بر روی آن پنجره ای ظاهر می شود که در آن نام دانشگاه های مختلف کانادا، فلوریدا و ... آمده است. با کلیک بر روی هر کدام وارد پایگاه علمی آن دانشگاه می شوید و با وارد کردن کلید واژه یا عنوان انگلیسی می توان به مقالات مختلف در سال های مختلف آن دانشگاه خارجی دست پیدا کرد.

http://etd.ohiolink.edu با وارد کردن این در لینک جستجو مستقیما به پایگاه داده دانشگاه اوهایو متصل می شوید و می توانید مقالات لاتین به دست بیاورید.

www.oxfordjournals.org

www.cabdirect.org

www.sciencedirect.com

www.journals.aip.org

نکته ی قابل ذکر در این سایت ها این که اولا دریافت مقالات رایگان می باشد و ثانیا برای بعضی از سایت ها باید از فیلترهای وطنی!! رد شد.

اطلاع از همایش ها و سمینارهای داخلی و خارجی:

www.bahamayesh.ir: اطلاع در مورد همایش ها و سمینارها و کنفرانس های برگزار شده و در حال برگذاری و هم چنین همایش هایی که در آینده برگزار می شود اطلاع رسانی می کند.

www.tav.ir: این سایت در مورد همایش ها و سمینارها و ... اطلاع رسانی می کند. نکته قابل ذکر این که اخیرا از روی نت برداشته شده است.

www.conferencealerts.com: در این سایت می توان از کنفرانس های خارجی در زمینه ی یک موضوع خاص اطلاع کسب کرد.

 دو ترفند جالب در جستجو:

الف) هنگام کار با یک پنجره ی باز شده در اینترنت برای این که هم بتوانیم مطالب زیادی را جمع آوری کنیم و همزمان از چند سایت استفاده کنیم می توان با استفاده از نیوتب به این امر دست پیدا کنیم. بدین صورت که وقتی صفحه ای را در اینترنت باز کرده ایم و می خوایم صفحه دیگر را بدون بستن این پنجره اول، باز کنیم ساده ترین راه فشردن کلیدهای ctrl+T می باشد.

ب) برایمان خیلی پیش می آید که صفحه ای را که مطالبش مفیده برایمان می بندیم و باید خیلی تلاش کنیم تا آن صفحه را پیدا کنیم. برای این کار می توان در عرض چند ثانیه به آن صفحه یا سایت دست پیدا کنیم. برای این کار از ترکیب دکمه های Ctel+shift+T استفاده کنید.

ابزارهای چهارگانه­ی فضای مجازی و کاربرد آن­ها در پژوهش

هر پژوهشی با مسئله­ای آغاز می‌شود و با اتخاذ تصمیم­های منطقی در مراحل مختلف برای یافتن راه­حل یا راه­حل‌هایی تلاش می‌کند. ابزارهای چهارگانه‌ی فضای مجازی نیز در هر یک از مراحل پژوهش کاربردهای ویژه‌ای دارد که به ترتیب مورد بحث قرار می‌گیرند:

ابزارهای جست­جوی اطّلاعات

جست­جو و دست­یابی به اطّلاعات یکی از توانایی­های مهم پژوهشگران است. با استفاده از ابزارهای گوناگون در مراحل مختلف پژوهش می‌توان به منابع اطّلاعاتی موجود در فضای مجازی دست یافت. پژوهشگر می‌تواند در مراحل مختلف پژوهش و در قابلیت­های پژوهشی مانند انتخاب موضوع (ابیت، افوس^[1]، 2008)، مرحله‌ی تدوین پیشنهاد پژوهشی^[2]، بررسی پیشینه‌ی پژوهش (ویتینگ، لاکینگ، کریستمن^[3]، 2005؛ فرایدنبرگ^[4]، 2008)، ارائه و نشر یافته‌ها (سراجی، حاتمی، 1392) از این ابزارها و امکانات بهره بگیرد. در جدول 1، انواع ابزارهای جست­جوی اطّلاعات و کاربردهای آن‌ها در مراحل مختلف پژوهش ذکر شده است.

جدول1: ابزارهای جست­جوی اطّلاعات و کاربردهای آن‌ها در مراحل مختلف پژوهش

اقتباس از (سراجی و حاتمی، 1392: 56)

ابزارهای تهیه و ارائه‌ی محتواهای چندرسانه­ای

یکی دیگر از قابلیت­های مهم فاوا در فضای مجازی، سهولت دسترسی به امکانات تهیه و ارائه‌ی محتواهای چندرسانه­ای آن است. پژوهشگران می‌توانند در مراحل مختلف از این ابزارها و امکانات برای درک بهتر موضوعات و مفاهیم، ارائه‌ی چندرسانه‌ای یافته‌ها و تشخیص نحوه‌ی سازمان‌دهی ساختار فصل دوم پژوهش­های خود از این ابزارها استفاده کنند. از کاربردهای پژوهشی ابزارهای تهیه و ارائه‌ی محتوای چندرسانه­ای می‌توان به تنظیم ساختار فصل مربوط به مبانی نظری و پیشینه‌ی پژوهشی، مطالعه و درک پیشنهادات پژوهش­های قبلی، استفاده از منابع غیرمتنی در اغلب پژوهش­ها، تنظیم و انتشار یافته‌ها در قالب مقاله، استفاده از ویدئو به مثابه­ی منابع اطّلاعاتی و استفاده از اسلایدها به‌عنوان منبع اطّلاعاتی و الگوگیری برای ارائه‌ی یافته‌های پژوهشی در همایش­ها و جلسه­های دفاع اشاره کرد (آرم استرنگ، فرانکلین^[5]، 2008؛ درکسلر، داوسن، فردیگ^[6]، 2008؛ نواک^[7]، 2003). از جمله‌ی ابزارهای این گروه می‌توان camp، Voicethread، podcast را نام برد. در جدول 2، نمونه­هایی از ابزارهای تهیه و ارائه‌ی محتواهای چندرسانه­ای همراه با کاربرد پژوهشی و نحوه‌ی دسترسی به آن‌ها آمده است.

جدول 2: ابزارهای تهیه و ارائه‌ی محتواهای چندرسانه­ای و کاربردهای آن‌ها در مراحل مختلف پژوهش

اقتباس از (سراجی و حاتمی، 1392: 57)

ابزارهای انتشار ایده در فضای مجازی

یکی دیگر از قابلیت­های اینترنت امکان نشر نظرات و دیدگاه­ها در موضوعات مختلف برای همه‌ی کاربران است. پژوهشگران نیز می‌توانند از این امکان برای بهبود و تقویت پژوهش خود بهره گیرند. در جدول 3 نام ابزارها، نحوه‌ی دسترسی، کارکردهای عمومی و کاربردهای پژوهشی نمونه­هایی از این ابزارها ارائه شده است. از کاربردهای پژوهشی ابزارهای نشر ایده می‌توان به ثبت ایده‌ها و استفاده از نظرات دیگران، تمرین نوشتن و نگارش علمی، ارائه‌ی ایده‌ها و به محک گذاشتن آن‌ها اشاره کرد (ایلگورت، اسمیت، تولند^[8]، 2008؛ هالاویس^[9]، 2006؛ سنگ، وانگ^[10]، 2008، بینگام، کنر^[11]، 2010).

جدول 3: انواع ابزارهای انتشار ایده‌ در اینترنت و کاربردهای آن‌ها در انجام پژوهش

اقتباس از (سراجی و حاتمی، 1392: 59)

ابزارهای ارتباطی هم­زمان و ناهم­زمان

ابزارهای اینترنتی نسل دوم وب تلاش می‌کنند با گنجاندن امکانات ارتباطی گوناگون در فضای خود تعامل و ارتباط بین کاربران را تسهیل نمایند. این ابزارها غالباً نرم‌افزارهای اجتماعی هستند که برای ایجاد اجتماع­های اینترنتی و مجازی به‌کار می‌روند. از این ابزارها می‌توان در مراحل مختلف انجام پژوهش نیز بهره گرفت (پیسکوریچ^[12]، 2004). در جدول 4 نمونه­هایی از این ابزارها و کاربردهای پژوهشی‌شان ارائه شده است. از کاربردهای پژوهشی ابزارهای ارتباطی و مشارکتی می‌توان کمک به برقراری ارتباط بین افراد علاقه‌مند به یک زمینه‌ی پژوهشی، با استفاده از گروه‌های خبری و شبکه‌های اجتماعی مجازی (که، هیل^[13]، 2009)، گردآوری اطّلاعات پژوهشی را نام برد (سراجی، حاتمی، 1392).

جدول 4: انواع ابزارهای گفت­گو و مشارکت و کاربردهای آن‌ها در پژوهش

اقتباس از (سراجی و حاتمی، 1392: 60)

منابع:

سراجی، فرهاد؛ حاتمی، جواد (1392). قابلیت­های اینترنت امکانی برای تسهیل و تقویت پژوهش­های تربیتی، مجله‌ی میدیا، 4 (1)، صص 63- 52.

آریانی، ابراهیم (1393). نقش شبکه های اجتماعی مجازی در قابلیت های پژوهشی و کارآفرینی دانشجویان تحصیلات تکمیلی. پایان نامه کارشناسی ارشد. دانشکده علوم تربیتی و روانشناسی. دانشگاه محقق اردبیلی.

.

نظریه زمینه ای یا گراندد تئوری

پژوهش کیفی چیست؟پژوهشی است که در آن خبری از اندازه گیری نیست یافته های آن از صافی فهم و تفسیر پژوهشگر می­گذرد.

نظریه­يزمینه­اي:  نظریه زمینه­ای[1] روش شناسی ویژه اي که توسط گلاسر و اشتراس با هدف نظریه سازي از داده­ها بر اساس بنیان­هاي تفسیري برساختی ایجاد و بسط داده شد. نظریه­ي زمینه­ا­­ي: عبارت است از کشف و استخراج نظریه از داده­هایی که به طور منظم فرآیند تحقیق اجتماعی  به­دست آمد­ه­اند.نظریه­ي زمینه­ا­­­ي اصولاً براي ساخت نظریه­هاي بنیادي و داده محور کاربرد دارد، اما می­توان  از آن براي نقد، بسط و آزمون نظریه­هاي صوري نیز استفاده کردو ابزاری برای نظریه سازی و هم مجموعه­ای از تکنیک­ها برای انجام تحقیق کیفی است.(محمدپور، 1390). محبوبیت تئوری زمینه­ای در نطریه سازی به علت ماهیت شهودی آن است. تئوری زمینه­ای در واقع این اندیشه علمی را که مطالعه یک پدیده باید در ادبیات پژوهش ریشه داشته باشد و تئوری موجود باید تعیین کند که کدام روش­ها و سوالات پژوهشی مناسب ترند، رد می­کند همچنین به جای استفاده از داده­ها برای آزمون یک فرضیه خاص، گفته می شود که تئوری زمینه­ای در خود داده­ها است(بیابانگرد، 1389).

پیشینه تئوری زمینه­ای: تاریخچه تئوری زمینه­ای با یک پروزه تحقیقی در آمریکا آغاز شد. در دهه 1960 بارنی گلاسر جامعه شناسی که به شیوه کمی آموزش دیده بود با همکاری آنسلا استراس محققی با پیش زمینه­ای در تعامل­گرایی در مورد آگاهی مرگ در بیمارانی که به بیماری­های شدید مبتلا بودند، به مطالعه وپرداختند(ماکرو[2]، 2011).

هدف از تئوری زمینه ای: گسترش یک نظریه استقرایی است که از داده­ها مشتق می شود و از دل داده­ها بیرون می­آید، نه یک نظریه قیاسی که توسط آزمون فرضیات مورد حمایت قرار می گیرد تئوری زمینه­ای قابل لمس نیست و شکلی انتزاعی دارد، اما در مشاهدات منظم ریشه دارد و یا در داده­ها زمینه­ای شده است. پاین معتقد است که هدف پژوهش زمینه­ای شناسایی فرایندهای اجتماعی است که پدیده های مورد مطالعه را معرفی می کند. بنابراین این روش برای پژوهشهای اکتشافی مناسب است و چیزی بیش از توصیف ساده داده­ها است(ابوالمعالی، 1390).

چه زمانی از تئوری زمینه­ای استفاده می کنیم؟؟؟

زمانی که درباره حوزه مورد مطالعه، تقریبا چیزهای شناخته شده کمی وجود داشته باشد.

زمانی که هیچ نظریه زمینه­ای برای توضیح تناسب ساختارهای روان شناختی رفتارهای خاص بارفتارهای تحت بررسی نداشته باشد.

زمانی که پژوهشگران علاقه داشته باشند که نظریه های موجود را به چالش بکشند.

زمانی که پژوهشگران به فهم ادراکات و تجارب افراد شرکت کننده در مورد خاصی داشته باشند.

زمانی که هدف پژوهشگرگسترش یک نظریه جدید باشد(همان منبع).

مراحل تحقیق تئوری زمینه­ای: تدوین پرسشهای پژوهش، گردآوری داده ها ، کدگذاری داده­ها در سه مرحله(کدگذاری باز، کدگذاری محوری، کد گذاری انتخابی)، نوشتن یادداشت تحلیلی: ثبت اندیشه­ها و تفسیر خود از داده ها، نگارش و تدوین تئوری(بیابانگرد، 1389، مکالرو، 2011).

تدوین پرسشهای پژوهش: همه پژوهشگران در جستجوی تشخیص و تعیین یک یا بیش از یک سوال پژوهشی هستند. با تمرکزروی اهداف و سوالهای خاص، امکان دستیابی به منابع مختلف مانند زمان، پول و انرژی بیشترمی شود. چون GT برای پژوهش­های کیفی مناسب است. سوال پژوهشی آن ممکن است یک سوال خیلی کلی و خاص باشد. پژوهشگر در طی جمع آوری و تحلیل داده­ها، آگاهی بیش تری از موضوعات مهم به دست می آورد. سوال­ها و اهداف پژوهش GT باید واضح باشند و مشخص کنند که چه  چیزی، چه کسی، چه وقت و چگونه مورد پژوهش قرارخواهدگرفت. معمولاسوال­های پژوهش معرف فرایندهای اکتشافی و در جستجوی معانی  هستند. اگرسوالهای پژوهشی قالبی باشند(یعنی سوال هایی که با چه تعدادوچه مقدارمطرح می شوند) با روش­های کمی بهتر پاسخ داده می شوند.

گردآوری داده­ها: در این پژوهش برای جمع آوری دادها از مصاحبه، بحث گروهی و مصاحبه­های کانونی استفاده می شود که در ادامه به اختصار توضیح داده شده اند:

1.مصاحبه: مصاحبه روش مناسبی برای جمع آوری داده­ها  در این پژوهش می­باشد به چند دلیل: نخست اینکه مصاحبه­ها مبتنی برتجارب و گفتگوهای روزانه هستند و افراد مصاحبه­کننده فرصتی با افراد دیگر در یک موقعیت خاص به صورت چهره به چهره پیدا می­کنند. البته لازم است که شرکت کنندگان GTتوانایی صحبت کردن و درک سوال­ها را داشته باشند. اشکال در درک و فهم علایم زبانی و لهجه مصاحبه شونده، به عنوان مانعی برای مصاحبه به شمار می روند. مصاحبه های چهره به چهره اگر چه پرهزینه و زمان بر هستند، اما داده­های عمیقی به دست می­دهند. در برخی از فرهنگ هامردم با چارچوب مصاحبه از طریق تلویزیون، مشاوره حرفه­ای و دیگرمنابع آشنا می­شوند. در مطالعه ای که با افراد چینی انجام گرفت از طریق توصیف داده­های جمع آوری شده و در مرحله دوم داده­های جدیدی حاصل شد.

2. بحث گروهی: در بحث گروهی پژوهشگر به سوال­ها و پاسخ­ها جهت می دهد. اما بحث گروهی مشابه مصاحبه نیست، چون در این روش شرکت کنندگان برای پاسخگویی به سوال ها به چالش کشیده نمی­شوند. در عوض این روش به عنوان یک روش با ارزش در جایگاه­های گروهی مانند مدارس مورد استفاده قرار می­گیرد.

3. مصاحبه کانونی: هدف از مصاحبه کانونی(گروه های کانونی)، تعامل بین شرکت کنندگان به منظور بحث در مورد دامنه­ای از نظرات است. تصمیم باید در شروع گرفته شود. این که آیا شرکت کنندگان در مصاحبه کانونی باید مشابه باشند، یا نه(ابوالمعالی، 1390، محمدپور، 1390).

کدگزاری:              

کدگذاری آزاد: بهترین راه برای شروع فرایند کدگزاری اولیه این است که مروری سطحی برنوشته هایتان داشته باشید و وقتی چیزی توجه­تان را جلب کرد، آن را در حاشیه یادداشت کنید. این کار به شما نگرشی درباره انواع مطالب توصیفی که به احتمال زیاد تحلیل بعدی شما را شکل خواهند داد، ارائه می کند.

در مرحله بعد شما باید کدگزاری عمیق­تری از این داده ها انجام دهید. این امر غالبا شامل مرور حجم زیادی از داده­ها و تدوین قواعدی توصیفی است که به بهترین شکل مندرجات متن را خلاصه می­کنند. خطوط نوشته­های شما به تنهایی هیچ کدی را به عنوان یک قاعده توصیفی ارائه نمی­کنند. چارمز[3](1995) این کار را "کدگزاری خط به خط" می گوید.

کدگزاری متمرکز: زمانی که مجموعه اولیه کدها فراهم شدند، گام دوم، تلاش برای جای دادن این کدها در طبقات مفهومی تر و گسترده تر است.

کدگزاری محوری: این مرحله وقتی انجام می شود که بیشتر داده هایتان را به طبقات اساسی درجه بندی کرده­اید. که در آن شما در سطح انتزاعی تر عمل می­کنید و کدهای شما بیشتر مفاهیم هستند تا توصیفات صرف. هدف این مرحله تقلیل مجموعه­ای اولیه طبقات به یک چهارچوب کاری تبیینی با طبقه بندی نظام یافته تر به وسیله ارتباط دادن طبقات به هم و یا حتی تجزیه کردن آنها به واحدهای قابل کنترل تر است.

نوشتن یادداشت تحلیلی(تحلیل نهایی): نظریه پردازان زمینه­ای باید بدانند که چه زمان، تحلیل را به پایان برسانند. بعد از ایجاد خرده طبقات نظم یافته تر مورد نیاز محققان، وظیفه محقق در مرحله نهایی تعیین مفهوم کلیدی است که نظریه را سازماندهی می­کند، یعنی مشخص کردن خط مفهومی که تمام طبقات نظم یافته تر را به هم پیوند بدهد.

تدوین گزارش: در نهایت شما می خواهید بعد از انتخاب فرایند یا طبقه اصلی برای تئوریتان یافته هایتان را به دنیا معرفی کنید. در اینجا، محققان با زمینه کمی گرایی ممکن است نگرانی هایی ازاین قبیل          داشته باشند: من هیچ پیشینه و ادبیات پژوهشی ندارم، هیچ فرضیه ای ندارم و ... استفاده از پیشینه، احتمالا غیرقابل درک­ترین جنبه برای نظریه پرداز تازه کار زمینه­ای است. محققان کمی می توانند یافته هایشان را با ایجاد جداول فراوانی و مقادیرمعناداری و آماری نمایش دهند، محققان کیفی ناچارند که داده های خام را به عنوان شاهدی برای کمک به خوانندگان در راستای ارزیابی تحلیل شان ارائه کنند. با این حال نظریه پرداز زمینه­ای از نظر مقدار داده­های خامی که در گزارش خود جای می­دهند و میزان باز کردن مفاهیم در خلال مثال ها با هم تفاوت دارند. در نهایت مقدار داده­هایی که ارائه می کنید به ماهیت مطالعه تان بستگی دارد(پانچ[4]، 2009).

منابع

ابوالمعالی، خدیجه(1390). پژوهش کیفی از نظریه تا عمل. تهران، نشر علم.

بیابانگرد، اسماعیل(1389). روشهای تحقیق در روانشناسی و علوم تربیتی. تهران، نشردوران.

محمدپور، احمد(1390). گارکاه نظریه زمینه­ای اصول نظری و رویه­های علمی. عضو هیئت علمی دانشگاه بوعلی سینا.

Punch, keith. F. (2009). Introduction methots eneducation. London sage publication lid.

هوش مصنوعی یا Artificial Intelligence

Al: به طور رسمي در سال 1956 مطرح شده است.

علل مطالعه Al:

AI  سعي دارد تا موجوديت‌هاي هوشمند را درک کند. از اين رو يکي از علل مطالعه آن يادگيري بيشتر در مورد خودمان است.

 جالب و مفيد بودن موجوديت‌هاي هوشمند .

  فهميدن  (Understanding)

 استدلال کردن  (Reasoning)       

 حل مسأله (Problem Solving)

 يادگيري (Learning)      

 ادراک صحيح (Common Sense)  

 استقراء (Generalization)

 استنتاج (Inference)

 قياس (Analogy)

 ياد آوري (Recall)

 درک شهودي (Intuition)  

 احساسات (Emotion)

 خود آگاهي     (Self-Awareness)

تعريف هوش مصنوعي

سيستمهايي که مانند انسان فکر مي کنند (علوم شناختي Cognitive (

سيستمهايي که مانند انسان عمل مي کنند (تست تورينگ Turing Test )

سيستمهايي که منطقي فکر مي کنند (منطق ارسطوئي Aristotelian )

سيستمهايي که منطقي عمل مي کنند(عاملهاي داراي گرايش به هدف Goal Oriented )

شرايط کنوني:

• برخي از سيستم‌هايي موجود در جهان که از هوش مصنوعي استفاده مي‌کنند:
• HITECH: اولين برنامه کامپيوتري که موفق به شکست استاد بزرگ شطرنج جهان، شده است.
• PEGASUS: يک برنامه درک گفتار که سؤالات کاربر را جواب مي‌دهد و تمامي برنامه‌هاي مسافرتي شخص را با يک برنامه‌ريزي درست، مقرون به صرفه مي‌کند.
• MARVEL: سيستم خبره‌اي که داده‌هاي ارسالي از سفينه فضايي را تحليل نموده و در صورت بروز مشکلات جدي، پيغام هشدار به تحليلگران مي‌دهد.
• برنامه روان تحليلگر
• MYCİN تشخيص انواع مختلف اختلالات پزشکي

آموزگار و همکلاسي مجازي

با توجه به اينکه شخصيت و احساس از شاخص­هاي تأثير­گذار در فرآيند يادگيري هستند، مدلسازي از فرد يادگيرنده مطابق با اين شاخص­ها انجام شده. سيستم پيشنهادي، از دو عامل آموزگار و همکلاسي مجازي استفاده مي­کند. آموزگار مجازي با توجه به ويژگي‌هاي شخصيتي يادگيرنده، شيوه ي يادگيري مناسبي را براي او در نظر مي­گيرد. با گذشت مدتي از فرآيند آموزش و با توجه به رويدادهايي که در محيط اتفاق مي­افتد، احساسات يادگيرنده تغيير مي­کند. در اين حالت با توجه به ويژگي­هاي شخصيتي و احساس فعلي يادگيرنده شيوه آموزش به‌روز مي­گردد. همچنين براي کمک به فرآيند يادگيري، در بعضي از مراحل آموزش از عامل همکلاسي مجازي استفاده مي­شود. عامل همکلاسي مجازي، عاملي هوشمند و داراي شخصيت است. شخصيت عامل همکلاسي مجازي، به گونه­اي طراحي شده که بتواند در تعامل با يادگيرنده محيط يادگيري را جذاب و واقعي جلوه دهد.

زيربناي هوش مصنوعي:

AI، از علوم مختلفي بهره مي‌برد که از ميان آنها علوم زير مهم‌تر شناخته شده‌اند:

• علم فلسفه و منطق
• علم رياضي
• علم روانشناسي
• علم زبان‌شناسي
• علم کامپيوتر

روباتيک و هوش مصنوعي:

—        روباتيک يکي از مهمترين زمينه هاي استفاده عملي از تکنيک هاي هوش مصنوعي است.

—        در واقع يک روبات هوشمند براي انجام هوشمندانه اعمال خود ناگزير است بسياري از اين روش ها را به خدمت بگيرد:

—        Learning,

—        planning,

—        reasoning,

—        problem solving,

—        knowledge representation,

—        computer vision

اعمالاصلييکروبات هوشمند:

—        Sense

—        Act

—        Plan

سنسورهاي  روباتهايهوشمند

—              Visionبراي دريافت محيط پيرامون

—               Voice برايصحبتباآدمي

—           Tactile برايحسوحوداشيادرسرراهمسير

—            Force برايتشخيصنيرودرکاربردهائينظيرمونتاژ

—           Laser براياندازهگيريفاصلهوتشخيصموانع

—        ....

منبع

Artificial Intelligence: A Modern Approach”, Russel and Norwig

منظور از «یادگیری شبکه‏ای» چیست؟

هرکس که به تازگی به یادگیری شبکه‌ای علاقمند شده باشد قابل بخشش است اگر فرض کند این حالت از یادگیری توسعه‏ای اخیراً از طریق شبکۀ جهانی وب امکان پذیر شده است. اخیراً، تیمی که این روش یادگیری را در بریتانیا بررسی می‌کرد یادگیری شبکه‏ای را این گونه تعریف کرده است: «یادگیری‌ای که در آن فناوری اطلاعات و ارتباطات (ICT) برای ارتقای ارتباطات بین یک فراگیر و سایر فراگیران، بین فراگیران و مربیان، بین جامعۀ یادگیری و منابع آن به کار می‌رود (یادگیری شبکه‏ای در پروژۀ آموزش عالی، 2000). اگر این تعریف را بپذیریم، پس یادگیری شبکه‏ای تاریخ بلندی دارد البته با اسامی متفاوت.

پیش از ظهور شبکۀ جهانی وب، یادگیری تحت پشتیبانی ICT با اصطلاحاتی همچون «ارتباطات کامپیوتر-واسط»، «یادگیری با مدیریت کامپیوتری»، و «یادگیری با کمک کامپیوتر» مورد اشاره قرار می‌گرفت (رومیزوفکسی، 1990). هر یک از این اصطلاحات دال بر روش متفاوت استفاده از ICT است و از این‌رو، اصطلاح «یادگیری شبکه‏ای» برای بیان مرحله‏ای در تکامل استفاده از ICT در آموزش می‌تواند به کار برود اما نه لزوماً برای یک نوآوری کاملاً جدید.

اگر به روش استفادۀ موسسه‌ها و سازمان‌ها از اینترنت برای ارائۀ آنلاین دوره‏ها در جهان نگاهی بیندازیم، می‌توانیم دو مدل متمایز منطقی اتخاذ این نوع ارائه را ببینیم (انگلیس، لینگ و جوستِن، 1999). در یک مدل، که می‌توانیم آن را «مدل یادگیری مبتنی بر منابع^[1](RBL)» بنامیم، فراگیر یک خودآموز تلقی می‌گردد و اینترنت به عنوان واسطه‏ای برای ارائۀ مواد آموزشی مورد استفاده قرار می‌گیرد. در مدل دیگر، که می‌توانیم آن را «مدل کلاس درس مجازی» بنامیم، فراگیر از طریق تعامل شخص به شخص آموزش می‌بیند. در این مدل، اینترنت از طریق ابزار ایجاد تعامل واسطه‏ای را فراهم می‌کند. در اکثر دوره‌هایی که به صورت آنلاین ارائه می‌شوند، استفاده از منابع خودآموز و تعامل شخص به شخص با هم ترکیب می‌شوند. با این حال، این روش ترکیب مؤلفه‌های مختلف است که دو مدل را از هم متمایز می‌کند. در مدل RB، کنفرانس برای تحکیم بخشیدن به آنچه که از طریق استفاده از مواد خودآموز آموخته می‌شود یا برای جبران محدودیت‌های مواد آموزشی خودآموز به کار می‌رود نه روش اصلی تدریس. در مدل کلاس درس مجازی، منابع آموزشی برای پشتیبانی از فعالیت‌های بحث به کار می‌روند تا کاهش نیاز به تعامل.

تعریف «یادگیری شبکه‏ای» فوق بر تعامل شخص به شخص تاکید می‌کند. دوره‌های مطابق با مدل اول غالباً با عنوان «انتقال توسط وب» مورد اشاره قرار می‌گیرند. با این حال، همان‌طور که مدرسین در انتقال دوره‏ها از طریق وب باتجربه تر می‌شوند، اصطلاح «یادگیری شبکه‏ای» معنای گسترده تری می‌یابد که یادگیری مبتنی بر منابع و مبتنی بر کلاس درس را شامل می‌شود.

یادگیری شبکه‏ای شامل تعامل همزمان یا ناهمزمان و یا هردو است. تعامل همزمان تعاملی است که به طور بلادرنگ صورت می‌گیرد. تعامل ناهمزمان تعاملی است که به شرکت کنندگان امکان می‌دهد در اوقاتی که برایشان مناسب است تعامل کنند. اکثر آموزش‌گران تعامل ناهمزمان را سودمندتر از تعامل همزمان برای فعالیت‌های یادگیری برنامه‌ریزی شده می‌دانند چراکه تعامل ناهمزمان به شرکت‌کنندگان اجازه می‌دهند زمان بیشتری برای انعکاس و فرصت بهتری برای بررسی پاسخ‌ها داشته باشند و نیز برای اینکه این تعامل انعطاف‌پذیرتر است. دانشجویان حتی وقتی کار و مسئولیت‌های خانوادگی‌شان دسترسی آن‌ها را بسیار محدود می‌کنند می‌توانند در این فرآیند مشارکت داشته باشند. تعامل ناهمزمان با موقعیت‌هایی تناسب دارد که شرکت کنندگان اتفاقاً در مناطق زمانی متعدد پخش هستند. با وجود این، تعامل همزمان نقش سودمندی در تعامل کمتر رسمی همچون گروه‌های مطالعاتی آنلاین ایفا می‌کند.